Sculptamold 1.36KG

Sculptamold is veel meer dan alleen de basis van uw modelbaan!
Auteur en foto’s: Wim Wijnhoud

Introductie Sculptamold

Het maken van een landschap, liefst bergachting, is voor vele modelspoorliefhebbers een belangrijk onderwerp van de modelbaan. Een goed landschap helpt ook om het spoorverloop logisch te maken.

Gips is vaak het eerste waar men aan denkt bij de bouw van de modelbaan.

Gips is een prachtig natuurlijk materiaal om te verwerken; het heeft een mooie natuurlijke tint en geeft na bewerkingen een mooi resultaat qua grilligheid/vormen. Echter gips kent ook nadelen; het is erg zwaar (niet fijn voor demonstratie banen), niet stootvast en het geeft veel troep bij het verwerken. Daarnaast hardt gips snel uit nadat het is aangemaakt. Kortom de verwerkingstijd is beperkt.

Op zoek naar mogelijke alternatieven voor gips...

Via het tentoonstellingen circuit en de diverse fora kwam ik in aanraking met Sculptamold.
Ik was meteen onder de indruk van dit materiaal.

Sculptamold is eenvoudig klaar te maken, en zonder veel gesmeer te verwerken. Eventuele gemorste Sculptamold is met een vochtige doek prima te verwijderen (in tegenstelling tot gips) en het weegt niet veel. Met Sculptamold kan een prachtig landschap, met name grillige rotspartijen, gerealiseerd worden door dit op te bouwen met Sculptamold, het is stevig genoeg in tegenstelling tot gips wat gelijk wegloopt. Een ander voordeel is dat er snel een goed eindresultaat gerealiseerd kan worden en er zijn weinig tot geen nabewerkingen nodig.
De verwerkingstijd van Sculptamold, voordat het droog is, is enkele uren, tot een dag nog om de laatste kleine aanpassingen te doen.

Dit was reden genoeg om het eens te proberen.

Verkrijgbaarheid

In Amerika wordt Sculptamold veel gebruikt maar in Europa was het tot voor kort zeer moeilijk verkrijgbaar. Blij verrast kwam het nieuws afgelopen zomer van Bentink Modelspoor dat zij Sculptamold standaard in het programma gingen opnemen.

Prachtig nieuws voor ons als modelspoorders en inmiddels ook verkrijgbaar in de winkel te Apeldoorn. Zij importeren dit direct vanuit Amerika in grote hoeveelheden waardoor er een goede basis voorraad verkrijgbaar is.

Mijn eerste ervaring met Sculptamold

Bij de levering zit een beknopte Engelstalige handleiding zonder voorbeelden hoe het te verwerken. Wat mij meteen opviel bij de eerste proefstukken was dat Sculptamold als eindresultaat een andere, veel minder “scherpe” structuur heeft dan gips, even wennen, zeker bij de bouw van rotsen. Het product is inderdaad snel aan te brengen, met weinig troep achterlatend en de verwerkingstijd lang. Kortom; veelbelovend dus!
Wel heb ik tijdens het drogen enkele malen de bergen nabewerkt om het gewenste resultaat te krijgen.

De ondergrond

Sculptamold is prima aan te brengen op verschillende materialen waaronder;
schuimplaten, heel fijn gaas, hout maar ook Styrodur.

Als Styrodur als basis gebruikt wordt voor de ruwe vormgeving van het landschap
kan dat met een oud broodmes in de gewenste vormen gesneden worden.
Eventuele gaten en kieren kunnen opgevuld worden met PUR schuim, zodat een superlicht en erg stevig landschap ontstaat, waarin ook heel eenvoudig later bomen in te prikken zijn.
Het kan handig zijn om bij de start van de verwerking van Sculptamold een keukenrol of een rol toiletpapier bij de hand te hebben om grote gaten te vullen of om rotspunten te vullen.

Voordat Sculptamold aangebracht gaat worden is de beste volgorde om de elementaire delen van de modelbaan zoals; (spoor)wegen, steunmuren, tunnels, bruggen en dergelijke eerst te plaatsen. Sculptamold sluit namelijk prima aan op elk materiaal.

Op mijn modelbaan Saint Tourbiere komen steenachtige kunstwerken voor, zoals onder andere de bruggen, die meestal vervaardigd zijn uit gips. Deze zijn al eerste geplaatst om nadien met Sculptamold het in het landschap te laten aansluiten.


Deze kunstwerken hoeven niet te worden beschermd, en eventuele resten zijn makkelijk van het gips te verwijderen. Het is zelfs mogelijk om met Sculptamold van tevoren gegoten gips rotsen en dergelijke te fixeren in het landschap. Dit heeft ook als voordeel dat het poreuze en breekbare gips een gelijkmatige steun krijgt in het landschap.

Stap voor stap aan de gang met Sculptamold

Stap 1: Gereedschap;

• - Handzaam bakje om te mengen
• - Kleine lepel om water en Sculptamold te mengen en aan te brengen
• - Spatels en degelijke om Sculptamold te bewerken/vorm te geven 
• - Mesje/priem en dergelijke voor de kleine details
• - Vochtige doek om eventuele mors resten weg te halen
• - Keukenrol of toiletpapier (voor op/aanvullen van de sculpturen)
  

Stap 2:  Aanmaken van Sculptamold

In tegenstelling tot gips kan Sculptamold lang verwerkt worden. Het is dus niet nodig kleine hoeveelheden aan te maken en snel te verwerken.

We vullen het bakje met water en nemen een schep Sculptamold. 
De mengverhouding is 1 deel water om (minimaal) 1 deel Sculptamold. Ook hier weer een voordeel van Sculptamold, je kunt het poeder prima met de hand gedoseerd in het water mengen. Het mengsel goed doorroeren en even laten staan.
Na enkele minuten nog even doorroeren en aanbrengen.

Stap 3: Aanbrengen van Sculptamold in ruwe vorm

Het aanbrengen van Sculptamold is erg eenvoudig. Schep met de lepel de brei op de gewenste plek en spreidt het uit met een spatel of modelleermes. De dikte van de brei die ik gebruikt heb bij onder andere ‘’Saint Tourbiere’’ is ongeveer ½ centimeter, afhankelijk van de uiteindelijke vorm van rotsen, scheuren en dergelijke.

Tijdens het aanbrengen van Sculptamold kan er prima gemodelleerd worden.
Kleine uitstekende rotsformaties kunnen tijdens het aanbrengen van de onderlaag gecreëerd worden. Een extra rotspunt kunnen we gemakkelijk laten opkomen door in de 1^e laag Sculptamold een prop WC papier of keukenrol te drukken.
Daar overheen komt dan direct een laagje Sculptamold. Het opvullen van grotere kieren gaat net zo, ook grotere kieren tussen kunstwerken en de Styrodur ondergrond laten zich op deze manier zeer gemakkelijk modelleren.

Stap 4: Vormgeven van Sculptamold

Direct na het aanbrengen van de eerste laag Sculptamold kan deze laag verder gemodelleerd worden met een spatel en modelleermes. Dit kan in alle rust aangepast worden. Maak het dunner, dikker of herverdeel het Sculptamold op de gewenste locatie.

Met een spatel kan de massa in de gewenste rotsstructuur gevormd worden.
Bijna klaar, maak dan alvast een volgende lading Sculptamold aan;
kunnen we meteen aansluitend verder...

Stap 5: Laten drogen en bijwerken

Is het resultaat naar tevredenheid, dan gaan we verder met het aanbrengen van de volgende lading. De zojuist aangebrachte massa kan dan opdrogen. Na 10 minuten begint de massa al uit te drogen.  Tijdens dit proces verschijnen ook de ietwat “hinderlijke” bobbeltjes in de massa. Deze zijn gemakkelijk weg te werken tijdens het drogen met de spatel.

Het aanpassen en/of bijwerken kan tot zo nodig enkele uren na het aanbrengen gedaan worden. Dit heeft geen gevolgen voor het uiteindelijke resultaat.
Kortom in alle rust kunnen er weer aanpassingen aangebracht worden in de structuur, en is deze verder te verfijnen.

Zorg ervoor dat eventuele overtollige Sculptamold resten van kunstwerken en andere elementen in de modelbaan verwijderd worden. Dit kan prima met een spatel, vochtige doek en/of een kwast gedaan worden.

In principe geeft dit proces geen rommel, tenzij er geknoeid wordt tijdens het meng proces. Omdat de Sculptamold zo langzaam droogt kan dit tot 1 dag met dezelfde gereedschap gebruikt worden zonder dit schoon te hoeven maken (met gips moet dat constant)

De volgende dag kan door nieuwe inzichten Sculptamold nog steeds bijgewerkt worden.
Kortom is er een storend element, geen nood, als de Sculptamold nog niet helemaal droog is, kan deze nog steeds bijgewerkt worden. Breng zonodig nog een klein hoeveelheid erbij aan. Men hoeft niet bang te zijn dat het niet goed gaat, bijwerken blijft mogelijk, en men krijgt er vanzelf een eigen routine in.

Door deze stappen te blijven herhalen is in 1 proces een prachtig landschap te creëren wat volledig naar eigen smaak en wensen te realiseren is.

Stap 6: Verder laten drogen

Is het landschap gereed, enkele dagen laten uitdrogen en het wordt goed hard zonder dat het krimpt!


Stap 7: Het kleuren van Sculptamold

Zodra het landschap is opgedroogd kunnen we verder met de afwerking, het kleuren van het landschap.

Sculptamold kan op verschillende manieren gekleurd worden.
Het heeft een ietwat absorberende werking. Belangrijk is daarmee rekening te houden met het aanbrengen van de eerste kleur laag.

Het kleuren van de rotsen kan op verschillende manieren en met verschillende soorten verf.
Door bijvoorbeeld lichte laagjes (wash effect) kleur aan te brengen en vervolgens met een dunne donkere verf contrast erin aan te brengen.

Maar deze procedure kan ook juist andersom toegepast worden; met een zwarte onderlaag beginnen en daarover lichte washes aanbrengen. Kijk ten alle tijden goed naar het echte voorbeeld!

Voor Saint Tourbiere heb ik er juist voor gekozen een lichte rots (Zuidfranse bergen) kleur aan te brengen en daaroverheen een donkere wash om diepte te creëren in het reliëf van de rotsen.

Nog geen ervaring met het schilderen?

Wellicht is het dan goed eerst een proefstukje te maken om te experimenteren met de hoeveelheid verf, aantal laagjes, accentkleuren en dergelijke.


Stap 8: Aan de gang met kleuren

De rotsen op Saint Tourbiere hebben een basiskleur gekregen met verdunde Heki verf. (Artikelnummer 7101 & 7102)

De kleuren zijn door elkaar heen gebruikt om een ongelijkmatige kleur te krijgen.
Water in een bakje, verf erbij en met een grote kwast aanbrengen, een extra bakje met schoon water erbij is handig om de verf indien nodig wat extra te verdunnen mocht deze te dik zijn. Door het verdunnen komen juist de uitstekende rotsen al wat lichter naar voren dan de dieperliggende delen.

Tips
Stap 8 kan overgeslagen worden indien er juist gekozen wordt voor lichte rotsen.

Advies:
Breng liever in het begin te weinig verf aan en na droging nog een laag, dan andersom, dat is  namelijk moeilijker of zelfs niet te corrigeren. Bekijk het niet te nauwkeurig, blijf niet hangen op een locatie waar het beoogde niet geheel naar wens is, na droging zal het resultaat lichter uitvallen en kan het later alsnog bijgewerkt worden...

Stap 9: Verder accentueren van de rotsen

Is de basiskleur droog en naar wens, dan kunnen de rotsen verder geaccentueerd worden.

Voor Saint Tourbiere heb ik de Woodland Scenics Earth Colors, Oker, Raw Umber en Aardekleur gebruikt. Er is een complete startset van Woodland Scenics Earth Colors series verkrijgbaar bij Bentink Modelspoor. Advies: ook hier geldt; beter eerst een proefopzetje maken.

Het verder toepassen van de Woodland Scenics Earth Colors is feitelijk een herhaling van stap 8. Ook hier geldt dat het goed op kleur brengen een kwestie van doen is, welke kleuren gaan er gebruikt worden, spelen met de mengverhouding; meerdere dunne laagjes werken beter dan 1 te dikke laag.

Breng de donkerste accenten eveneens aan met de Woodland Scenics Earth Colors; Aarde en Zwart.
Deze dun aanbrengen zodat de diepere delen goed donker worden en zo nodig met wat water naspoelen.

Tip! Iedere omgeving zijn eigen procedure van kleuren

Als al gezegd; heb ik met de bouw van Saint Tourbiere juist gekozen voor de licht naar donker methode. De lichte kalkzandsteen rotsformaties, die bijna wit zijn, zeker in een Zuidfranse zon. Noorse en Schotse bergen zijn veel donkerder van kleur. Gebruik daar de methode andersom, begin met donker/bijna zwart en middels drybrushen hierover lichte lagen aanbrengen, of zet een grijzere/granieten toon op als basis die bijgekleurd wordt  omschreven. 

Stap 10: Accentueren met dry-brush techniek

Als laatste heb ik op Saint Tourbiere highlights aangebracht.
Heel iets dry-brushen met kalkwitte verf op de buitenste randen van de rotsen.
Vooral niet teveel. Juist het ophalen van deze buitenste richels gecombineerd met de diepere donkere delen accentueren de rotsen, en krijgt daardoor een fraaie dieptewerking.

De laatste stap in het kleuren van de rosten is het aanbrengen van accenten met pigment poeders en onverdunde verven. Kijk goed op voorbeeld foto’s; waar groeien algen, af en toe een okergele plek, lekstrepen en dergelijke. Het geeft wel weer meer dimensie aan de rots. Zelfs spaarzaam een roodbruine tint kan de monotome kleurstelling verassend doorbreken. Het aanbrengen van dergelijke highlights kan uiteraard ook als laatste nadat groen, losse stenen, eventuele hekjes en/of afvoerpijpen en dergelijke geplaatst zijn.

Het vervolg.

De bergen zijn nu klaar voor de verdere afwerking. Het zal opvallen dat de bergen enorm stevig zijn en goed tegen een stootje kunnen. Als voor de ondergrond Styrodur gebruikt is kunnen er heel eenvoudig bomen en/of struiken geplaatst worden.

Een voordeel van het gebruik van Styrodur is dat het hittebestendig is, dus ook rivierbeddingen kunnen ermee gemaakt worden en later vullen met bijvoorbeeld Noch waterdrops. 

Nadien toch nog aanpassingen in het landschap aanbrengen?
Geen nood, met een (brood)mes is zeer gemakkelijk de gewenste vorm erin te zagen en werken we het weer bij zoals hierboven beschreven.

Conclusie;

Ik werk inmiddels enkele jaren met erg veel plezier met Sculptamold.
Het nadeel van de moeilijke verkrijgbaarheid is er gelukkig niet meer en het is bijzonder leuk om een landschap zo te kunnen modelleren, het werkt snel, prettig en geeft bijna geen troep.

Sculptamold is nu te bij ons te  bestellen >>